Việt Nam phấn đấu thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 trước 2050

Phát triển xanh, bền vững vì tương lai thế hệ mai sau

Sau COP26 và COP27, với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, Ban chỉ đạo quốc gia đã triển khai thực hiện cam kết; các bộ, ngành, cơ quan liên quan đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều đề án, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch hành động, trong đó có: Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu; Chiến lược tăng trưởng xanh; Quy hoạch điện VIII tiến đến năng lượng tái tạo là chủ đạo; phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp; xây dựng và thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định, ban hành Kế hoạch thực hiện cơ chế đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP)…

Tại Hội nghị COP28, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã công bố Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện JETP. Thủ tướng khẳng định chuyển đổi năng lượng công bằng có ý nghĩa quyết định đối với việc đạt được định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam, với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và các mục tiêu phát triển bền vững với tinh thần lấy người dân làm trung tâm.

Việc cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 là một mục tiêu khá tham vọng. Bởi Việt Nam là nước đang phát triển, nền kinh tế vẫn chủ yếu dựa vào khai thác tài nguyên, thâm dụng lao động, sản xuất chưa theo hướng áp dụng công nghệ cao, công nghệ carbon thấp, nên việc tiêu thụ năng lượng, phát sinh chất thải là khó tránh khỏi.

Tuy nhiên, để thực hiện theo lộ trình phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, ngay sau Hội nghị COP26, văn bản đầu tiên chính thức hóa mục tiêu phát thải ròng bằng 0 là Chiến lược quốc gia về Biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 896/QĐ-TTg. “Một trong những nội dung quan trọng mà chiến lược đã xác định là đỉnh phát thải vào năm 2035. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải nỗ lực rất lớn mới có thể đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050”.

Ngoài ra, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định phê duyệt đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả biến đổi khí hậu tại COP26; trong đó nêu rõ mục tiêu các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch quốc gia, ngành và địa phương cần được rà soát, cập nhật và điều chỉnh phù hợp với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Tại Hội nghị G20 ở thành phố Rio de Janeiro, Brazil hồi tháng 11 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại phiên thảo luận về phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng. Ông nhắc lại quan điểm nhất quán, xuyên suốt về phát triển bền vững và cam kết của Việt Nam là không hy sinh an sinh, tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế.

"Mỗi hành động của chúng ta hôm nay đều sẽ quyết định vận mệnh của các thế hệ tương lai. Việt Nam cam kết nỗ lực cùng các quốc gia, đối tác phấn đấu thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 trước 2050", ông nói thêm rằng điều này sẽ đóng góp cho phát triển của một thế giới xanh, bền vững và vì tương lai của các thế hệ mai sau.

5 giải pháp chính để thực hiện cam kết

Phát biểu tại "Diễn đàn công nhân lao động vì môi trường năm 2024" được tổ chức ngày 12/12 vừa qua, ông Nguyễn Tuấn Quang - Phó Cục trưởng Cục Biến đổi Khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, biến đổi khí hậu diễn ra hết sức mạnh mẽ trên toàn cầu, đã và đang tác động đến mọi mặt kinh tế, chính trị, ngoại giao, an ninh. Ông tin tưởng rằng, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, người dân và doanh nghiệp, mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 sẽ thành hiện thực.

Sau hội nghị COP26, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành đề án thực hiện cam kết này, chú trọng đến 5 giải pháp chính.

Thứ nhất, chúng ta phải chuyển đổi năng lượng, tức chuyển đổi sử dụng các năng lượng hóa thạch như dầu khí, than đá, khí đốt, sang năng lượng tái tạo, năng lượng sạch.

Thứ hai phải sử dụng tiết kiệm năng lượng và tài nguyên. Kinh tế tuần hoàn cũng là một giải pháp sử dụng tài nguyên thiên nhiên tiết kiệm hiệu quả.

Thứ ba là chúng ta phải phát triển trồng rừng và phục hồi các hệ sinh thái, bởi rừng và các hệ sinh thái hấp thụ lượng carbon mà chúng ta phát thải ra.

Thứ tư là sử dụng các công nghệ tiên tiến hiện đại để thu hồi carbon từ các khu công nghiệp, các nhà máy và chúng ta chôn lấp xuống các tầng dưới đất, các vỉa than hoặc mỏ dầu khí mà chúng ta đã khai thác hết. Đây là công nghệ hết sức tốn kém, nhưng với sự phát triển của công nghệ thì nó dần dần rẻ đi và chúng ta sẽ thực hiện.

Thứ năm, biện pháp quan trọng đó là định giá carbon, hiểu đơn giản đó là thuế carbon và phát triển thị trường carbon. Điều này có tác dụng cho các doanh nghiệp đầu tư vào, có lượng giảm phát thải, chúng ta có thể bán, thu hồi, thu lại lượng tiền, tái đầu tư và sản xuất.

Triển khai nhiều giải pháp nhằm hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0

Thời gian qua, Chính phủ, các bộ ngành và các doanh nghiệp đã hết sức khẩn trương để thực hiện các giải pháp và đạt được nhiều kết quả.

Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách chiến lược và tổ chức thực hiện. Tập trung vào 5 giải pháp, các chính sách chiến lược. Ví dụ chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, chúng ta thấy Chính phủ cũng phê duyệt là quy hoạch phát triển điện lưới quốc gia thời kỳ 2021, 2030, tầm nhìn đến 2050.

Trong đó có mục tiêu là tiến tới năng lượng tái tạo là chủ đạo và định hướng đến năm 2050 là tỉ lệ năng lượng tái tạo lên đến khoảng 67-71% trong sản lượng điện.

Chính phủ cũng ban hành các quy định khác để khuyến khích sự đầu tư của các doanh nghiệp trong việc giảm phát thải khí nhà kính. Các bộ ngành đã xây dựng và triển khai các kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính.

Nhiều địa phương đã có kế hoạch chuyển đổi xanh, nhiều khu công nghiệp xanh được hình thành. Một số địa phương đã đi tiên phong trong hoạt động trao đổi tín chỉ carbon như TP.HCM.

Đồng hành cùng với Chính phủ và các bộ ngành có sự tham gia tích cực của cộng đồng doanh nghiệp. Tất nhiên, trong đó có sự đóng góp công sức hết sức to lớn của công nhân và người lao động.

Để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0, ông Nguyễn Tuấn Quang cho biết, cần tiếp tục hoàn thiện đồng bộ các cơ chế chính sách và các văn bản pháp luật để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, huy động sự tham gia của toàn xã hội trong thực hiện cam kết của Việt Nam về Net Zero, thu hút các nguồn lực, khuyến khích các tổ chức cá nhân trong và ngoài nước thực hiện ứng phó với biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng, khuyến khích các doanh nghiệp giảm phát thải khí nhà kính, tiết kiệm năng lượng, phát triển mô hình sản xuất thân thiện với môi trường.

Trong thời gian tới Chính phủ, các bộ, ngành liên quan xem xét, ban hành các quy định phù hợp; kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho các nhà đầu tư, nhà sản xuất cung cấp thiết bị, công nghệ trong và ngoài nước, nhất là tạo điều kiện để triển khai các dự án năng lượng tái tạo, phát triển bền vững và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 mà Việt Nam đã cam kết trước cộng đồng quốc tế.

Nguyễn Long

Theo Tạp chí Môi trường Giao thông