Hà Nội đặt mục tiêu có 100% xe buýt xanh vào năm 2035
Hà Nội lên kế hoạch từ nay đến năm 2035 sẽ chuyển đổi được toàn bộ xe buýt chạy dầu diezel sang phương tiện xe buýt điện, năng lượng xanh. Để thực hiện đề án này, trong giai đoạn 2026-2030 Hà Nội dự kiến chi 43.000 tỷ đồng.
Theo Quyết định số 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ, "từ năm 2025 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh”. Do đó các phương tiện buýt đầu tư mới hoặc thay thế của Hà Nội từ năm 2025 sẽ sử dụng điện, năng lượng xanh và theo kế hoạch phát triển mạng lưới tuyến xe buýt.
Để thực hiện theo Quyết định của Chính phủ, mới đây HĐND thành phố Hà Nội đã thông qua nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có Đề án phát triển giao thông công cộng bằng buýt điện, năng lượng xanh. Theo đó, Hà Nội đặt mục tiêu giai đoạn 2024-2030, tỷ lệ chuyển đổi buýt chạy dầu diezel sang xe buýt xanh là 70-90%. Giai đoạn 2031-2035, tỷ lệ này là 100%.
Hà Nội đặt mục tiêu loại bỏ hoàn toàn xe buýt chạy dầu diezel sau năm 2035.
Cụ thể, để đạt được mục tiêu đề ra, Sở GTVT Hà Nội đã xây dựng đề án với 3 kịch bản chuyển đổi xe buýt sử dụng năng lượng điện, năng lượng xanh giai đoạn 2026- 2030.
Kịch bản thứ nhất được Sở GTVT đưa ra là chuyển đổi 100% xe buýt điện. Mức chi phí thực hiện kịch bản thứ nhất theo mức thấp khoảng 45.142 tỷ đồng. Với kịch bản mức cao, nguồn lực tài chính dự kiến cần 91.981 tỷ đồng.
Kịch bản thứ hai là 70% xe buýt điện, 30% xe buýt khí thiên nhiên hóa lỏng LNG/CNG. Mức chi phí thực hiện kịch bản thứ nhất theo mức thấp khoảng 40.986 tỷ đồng. Với kịch bản mức cao, nguồn lực tài chính dự kiến cần 83.803 tỷ đồng.
Kịch bản thứ ba là 50% xe buýt điện, 50% xe buýt LNG/CNG. Mức chi phí thực hiện kịch bản thứ nhất theo mức thấp khoảng 38.216 tỷ đồng. Với kịch bản mức cao, nguồn lực tài chính dự kiến cần 74.532 tỷ đồng.
Đánh giá về lộ trình chuyển đổi toàn bộ xe buýt chạy dầu diezel sang phương tiện xe buýt điện, năng lượng xanh Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền cho biết, yêu cầu của Chính phủ là năm 2050 Thành phố sẽ chuyển toàn bộ phương tiện vận tải hành khách công cộng, trong đó có xe buýt sang năng lượng xanh. Tuy nhiên, thành phố Hà Nội đã có chủ trương triển khai công việc này và tiến hành "xanh hóa" xe buýt vào năm 2035, sớm hơn yêu cầu của Chính phủ 15 năm. Đây được xem là chủ trương đúng đắn và phù hợp xu thế của Thành phố Hà Nội.
Trong khi đó, TS Hà Thanh Tùng (Trường Đại học GTVT) cho biết, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt, phát triển xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh sẽ được tiếp cận thuận lợi về cơ chế chính sách, hỗ trợ đầu tư. Theo chủ trương của Nhà nước, doanh nghiệp cũng có kế hoạch, lộ trình, thời gian chuyển đổi phương tiện để chủ động trong việc đầu tư. Dù vậy, việc chuyển đổi xe buýt xanh đòi hỏi nguồn kinh phí lớn, là một thách thức.
Có thể kể đến một số thách thức như để chuyển đổi sang xe buýt sử dụng năng lượng xanh, hạ tầng cung ứng nhiên liệu khí CNG/LNG cần bến bãi rộng, xa khu dân cư, có hành lang an toàn, có quy hoạch cụ thể về vị trí, đảm bảo khoảng cách giữa các trạm, đường vào rộng phục vụ xe bồn, có phương án phòng, chống cháy nổ. Đồng thời, hệ thống trạm giảm áp chứa nhiên liệu rất phức tạp, gồm bồn chứa khí, hệ thống các trụ xả áp… Giá trị đầu tư các trạm nạp rất tốn kém.
Đối với xe buýt điện, hạ tầng trạm sạc cũng cần bến bãi rộng, đảm bảo khoảng cách giữa các trạm, có phương án phòng, chống cháy nổ kèm theo. Hạ tầng điện phải đảm bảo ổn định, không gián đoạn điện 3 pha và có hệ thống trạm biến áp công suất lớn, đủ cho đoàn xe hoạt động 2 ca/ngày.
Hiện nay, trên địa bàn Thủ đô có 154 tuyến buýt đang khai thác, vận hành. Trong đó 132 tuyến buýt trợ giá, 8 tuyến buýt không trợ giá, 12 tuyến buýt kế cận và 2 tuyến buýt City tour. Với 11 đơn vị vận hành 132 tuyến buýt trợ giá, trong đó 122 tuyến đấu thầu và 10 tuyến đặt hàng. Số xe buýt trợ giá là 2.034 với 277 xe sử dụng năng lượng sạch.
Trước đó, vào tháng 1/2024, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội đã kiến nghị UBND TP Hà Nội cho phép thí điểm đặt hàng sử dụng xe buýt điện trong thời hạn 1 năm đối với 9 tuyến xe buýt hết hạn thầu vào năm 2024. Cụ thể, trong quý 1/2024, Hà Nội có 9 tuyến xe buýt sẽ hết hạn thầu vào ngày 31/3, gồm các tuyến như khu đô thị Linh Đàm - Phú Diễn, bến xe Gia Lâm - Phố Nỉ, Long Biên - Nội Bài và nhiều tuyến khác. Sau khi 9 tuyến xe buýt trên hết hạn thầu, Sở Giao thông Vận tải sẽ thí điểm đặt hàng sử dụng xe buýt điện. Khi hoàn tất thủ tục đặt hàng, Sở sẽ chọn đơn vị tư vấn xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật và đơn giá đối với xe buýt điện loại trung bình và nhỏ, làm cơ sở cho các đấu thầu tuyến buýt sau khi thời gian thí điểm kết thúc.
Dự kiến đến năm 2025, Hà Nội sẽ có khoảng 68 tuyến xe buýt hết hạn thầu và cần phải chuyển đổi sang sử dụng xe buýt điện. Hiện tại, Hà Nội dành khoảng 2.300 tỷ đồng mỗi năm từ ngân sách để trợ giá cho xe buýt.
Theo Tạp chí Môi trường Giao thông
